Czy włókniaki są związane z insulinoopornością?

Włókniaki to zmiany skórne uznawane za defekt kosmetyczny. Nie każdy jednak wie, że włókniaki mogą być związane z nadmierną masą ciała, podwyższoną glukozą na czczo, aterogennym lipidogramem czy insulinoopornością. Okazuje się więc, że to co się dzieje w organizmie, może wpływać na to, co dzieje się na skórze. Dlatego w przypadku włókniaków ważne jest nie tylko działanie od zewnątrz, ale również od środka.

Włókniaki to miękkie zmiany skórne, zaliczane do łagodnych nowotworów. Mają postać miękkich, wystających guzków i występują głównie na skórze szyi, powiek, w okolicach pachowych i pachwinowych. Mają barwę skóry, a ich wielkość mieści się w przedziale od 1 mm do 1 cm. Włókniaki to bardzo powszechne zmiany skórne, szacuje się, że dotyczą nawet 20-25% populacji 0 po ukończeniu 40. roku życia nawet do 37% [1].

Włókniaki w zaburzeniach metabolicznych

Występowanie włókniaków wiąże się z występowaniem otyłości, insulinooporności, podwyższonym lipidogramem, czyli cechami zespołu metabolicznego. W badaniach Shah i wsp., średnie stężenie glukozy na czczo, cholesterolu całkowitego, LDL i trójglicerydów, wskaźnik masy ciała (ang. body mass index – BMI), a także oporność na insulinę były znacząco wyższe u pacjentów z obecnością włókniaków niż u osób z grupy kontrolne. Co ciekawe – lipoproteina HDL (czyli „dobrego cholesterolu”) była znacząco obniżona, a skurczowe i rozkurczowe ciśnienie krwi  podwyższone, u osób z włókniakami [1].  Zauważono również zależność pomiędzy występowaniem włókniaków a wyższymi wartościami BMI, cholesterolu całkowitego i stosunku trójglicerydów do HDL [2].

U pacjentów z liczbą włókniaków przekraczającą 30 stwierdzono znacznie zwiększone ryzyko rozwoju cukrzycy – diagnoze cukrzcę stwierdza się u około u 73,3% pacjentów mających włókniak [3].

Włókniaki w insulinooporności

Za powstawanie włókniaków odpowiada również insulinooporność. Insulina aktywuje insulinopodobny czynnik wzrostu 1 (IGF-1), który indukuje proliferację (czyli namnażanie się) komórek naskórka. Warto tu zaznaczyć, że hiperinsulinemia zwiększa produkcję androgenów jajnikowych oraz IGF-1 i 2 w wątrobie. Zmniejsza również wątrobową produkcję SHBG, co przyczynia się do zwiększenia działania wolnego testosteronu w organizmie (grafika poniżej).

Włókniaki mogą współwystępować z rogowaceniem ciemnym, kolejnym zaburzeniem charakterystycznym dla otyłości, w którego powstawaniu bierze udział IGF-1 [4].

Istnieje pewnego rodzaju zależność występowania włókniaków przy insulinooporności, ale prawdopodobnie odpowiada za to również jakiś inny, dodatkowy czynnik, ponieważ nie u wszystkich osób z insulinooppornością stwierdza się takie zmiany skórne. Jest koncepcja, że czynnikiem tym mogą być guzki tarczycy i wole [5-6].

Włókniaki a hormony płciowe

Włókniaków nie obserwuje się u kobiet przed okresem dojrzewania, a ich namnażanie zostaje zatrzymane po okresie menopauzy u kobiet. Ta obserwacja daje podstawy, aby twierdzić, że występowanie włókniaków może być związane z gospodarką hormonalną. Obecność włókniaków jest również częściej związana z ciążą, zespołem policystycznych jajników oraz zaburzeniami gospodarki estrogenowej [7].

Wnioski

Włókniaki, jako problem estetyczny, zostaje często rozpoznany przez lekarzy specjalizacji dermatologicznej. Wiedząc jednak, że włókniaki często łączą się z insulinoopornością i zespołem metabolicznym, warto, aby pacjenci podejmowali odpowiednią diagnostykę, której celem będzie znalezienie przyczyny występowania tych zmian skórnych. Kolejnym krokiem powinno być wprowadzenie działań profilaktycznych, takich jak odpowiednia dieta, suplementacja i rekreacyjna aktywność fizyczna, których celem będzie zatrzymanie rozwoju zmian metabolicznych w organizmie.

źródła:

1. Shah R., Jindal A., Patel N.: Acrochordons as a cutaneous sign of metabolic syndrome: a case-control study. Ann Med Health Sci Res 2014, 4, 202-205
2. Idris S., Sunitha S.: Assessment of BMI, serum leptin levels and lipid profile in patients with skin tags. J Clin Diagn Res 2014, 8, 1-3
3. Demir S., Demir Y.: Acrochordon and impaired carbohydrate metabolism. Acta Diabetol 2002, 39, 57-59
4. Schwartz R.A., Janniger E.J.: Acanthosis nigricans – częsta choroba, niezwiązana na ogół z procesami złośliwymi. Przegl Dermatol 2011, 98, 1-6.
5. Jowkar F., Fallahi Anamazi M.R.: Is there any relation between serum insulin and insulin-like growth factor-i in non-diabetic patients with skin tag? JEADV 2010, 24, 73-74
6. Rezzónico J., Rezzónico M., Pusiol E., Pitoia F., Niepomniszcze H.: High prevalence of thyroid nodules in patients with achrocordons (skin tags). Possible role of insulin resistance. Medicina 2009, 69, 302-304
7. Barbato M.T., Criado P.R., Silva A.K., Averbeck E., Guerine M.B., Sá N.B.: Association of acanthosis nigricans and skin tags with insulin resistance. An Bras Dermatol 2012, 87, 97-104
8. Owczarczyk-Saczonek A, Placek W: Włókniaki skóry jako objaw zaburzeń metabolicznych. Przegl Dermatol 2016, 103, 240–245