Choroba Hashimoto – co musisz o nim wiedzieć?

Choroba Hashimoto to autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, które prowadzi do stopniowego zaniku gruczołu, a tym samym spadku produkowanych przez niego hormonów. Jest to choroba, w której układ odpornościowy „źle rozpoznaje wroga” i atakuje własne komórki. By lepiej sobie radzić z Hashimoto, warto wiedzieć więcej na jego temat. Dowiedz się więcej o tej chorobie – jakie są jej przyczyny, objawy i kiedy warto rozważyć szersza diagnostykę tarczycy.

Z tego artykułu dowiesz się:

• Choroba Hashimoto – co to jest?
• Choroba Hashimoto – przyczyny
• Hashimoto a niedoczynność tarczycy – czym się różnią?
• Choroba Hashimoto – objawy

Choroba Hashimoto – co to jest?

Hashimoto to choroba, w której organizm traktuje tarczycę jako „ciało obce” i atakuje ją, co w przypadku długotrwałego stanu chorobowego może prowadzić nawet do zaniku narządu. Zazwyczaj choroba przebiega bezobjawowo, a diagnostykę Hashimoto przeprowadza się wtedy, gdy choroba zaczyna się ujawniać i staje się uciążliwa na co dzień (np. po okresach nasilonego stresu).

Autoimmunologiczne zapalenie tarczycy wywoływane jest przez szereg czynników, w tym – genetyczne i środowiskowe. Co do czynników środowiskowych – mogą to być choćby przebyte infekcje, palenie tytoniu, przewlekły stres, niedobór selenu czy nadmiar jodu. 

W połączeniu sytuacje te mogą skutkować zaburzeniami układu odpornościowego, podczas których limfocyty T (komórki układu odpornościowego) zaczynają atakować tyreocyty – komórki tarczycy, co prowadzi do ich obumierania. Wówczas przeciwko hormonom tarczycy zostają wytworzone przeciwciała, co z kolei prowadzi do niedoboru tych hormonów w organizmie.

Choroba Hashimoto – przyczyny

Przyczyny choroby Hashimoto nie są do końca znane. Uznaje się, że to czynniki genetyczne są tymi, w ponad 70% predysponującymi do zachorowania. Kluczowe są również czynniki środowiskowe, które powodują „aktywację” genów odpowiedzialnych za chorobę i początki objawów. Należą do nich: 

• stres – najczęstszy czynnik aktywizujący chorobę – Hashimoto często ujawnia się po okresach silnego napięcia;
• infekcje wirusowe – ten mechanizm jest cały czas badany;
• niedobór selenu i witaminy D – wpływ tych czynników jest cały czas badany, jednak znaczenie może mieć m.in. niewystarczająca ekspozycja na słońce, monotonna dieta;
• nadmiar jodu – nie przemyślana suplementacja tego składnika może zapoczątkować procesy autoimmunizacyjne, zwiększające tym samym stężenia przeciwciał anty-TPO i anty-TG;
• palenie papierosów – aby nie dopuścić do wystąpienia objawów choroby, najlepiej nie rozpoczynać palenia papierosów lub jak najszybciej zakończyć ten nałóg 🙂

Hashimoto a niedoczynność tarczycy. Czym się różnią?

Po wyjaśnieniu, czym jest Hashimoto oraz co jest jego przyczyną, nadszedł moment aby obalić jeden z bardzo często powtarzanych mitów – że Hashimoto i niedoczynność tarczycy to nie to samo. Przyczynę Hashimoto już znamy, teraz przejdźmy do informacji dotyczących niedoczynności tarczycy.

Niedoczynność tarczycy polega na produkowaniu przez nią zbyt małej ilości hormonów, niż wynika to z potrzeb organizmu. Nie każdy wie, że narządem bezpośrednio kontrolującym ilość hormonów wytwarzanych przez tarczycę jest przysadka mózgowa. Przysadka wydziela hormon TSH, który z kolei kontroluje ilość produkowanych przez tarczycę hormonów (T3 – trójjodotyroniny i T4 – tyroksyny). W przypadku niedoczynności tarczycy ilość produkowanych przez tarczycę hormonów spada, a TSH rośnie. Wzrost TSH jest pierwszym sygnałem dotyczącym nieprawidłowości pracy tarczycy. Następstwem tego jest niekontrolowane tycie, obniżenie nastroju, zaparcia, obrzęki, senność, uczucie zimna.

Z kolei Hashimoto to choroba autoimmunologiczna, w której zawodzi układ odpornościowy, a ofiarą staje się tarczyca. W praktyce dochodzi do sytuacji, w której organizm sam doprowadza do uszkodzenia narządu, a spowolnienie jego pracy jest tego skutkiem. Niedoczynność tarczycy jest wtedy skutkiem choroby Hashimoto (niekiedy – np. w poporodowym zapaleniu tarczycy – niedoczynność tarczycy może poprzedzać stan nadczynności). Istota choroby dotyczy więc wadliwego układu odpornościowego, a nie pracy samej tarczycy.

Rozróżnienie tych procesów jest istotne, ponieważ choroba Hashimoto, jako choroba autoimmunologiczna, lubi „chodzić parami” z innymi, takimi jak insulinooporność, celiakia lub reumatoidalne zapalenie stawów. Świadomość tego pozwala wprowadzić strategie żywieniowe oraz suplementacyjne, które mogą pomóc opanować „zbuntowany układ odpornościowy”. Dzięki temu nie będzie on siał dalszego spustoszenia, a podążanie za wskazówkami pomoże lepiej zapanować nad układem odpornościowym. 

Podsumujmy:

• Niedoczynność tarczycy to stan, w którym zaburzone jest funkcjonowanie tarczycy (tarczyca jest źródłem problemu).
• Hashimoto to choroba autoimmunologiczna, spowodowana wadliwym systemem odpornościowym (tarczyca jest ofiarą, a źródłem pozostaje wadliwy układ odpornościowy). Pogłębiające się Hashimoto może prowadzić do niedoczynności tarczycy.

Choroba Hashimoto – objawy

Na początku choroba Hashimoto nie daje żadnych specyficznych objawów. Może pojawić się obniżenie nastroju, mniejsza niż zwykle ilość energii, problemy z koncentracją. Objawy te są jednak na tyle niecharakterystyczne, że początkowo zazwyczaj nikt nie doszukuje się w nich żadnej choroby. Z czasem dolegliwości te nasilają się i utrudniają funkcjonowanie. 

Do objawów, które powinny skłonić Cię do dalszej diagnostyki tarczycy, należą:

• chroniczne zmęczenie, brak energii, senność (mimo wystarczającej ilości snu i dbania o regenerację),
• stałe uczucie zimna, zimne dłonie i stopy, problemy z rozgrzaniem się,
• bóle mięśni i stawów,
• rozdrażnienie, nerwowość w sytuacjach, które wcześniej nie wywoływały żadnych emocji, 
• gorszy nastrój, a nawet depresja,
• problemy z koncentracją i pamięcią,
• wzrost masy ciała, mimo że nie zmieniło się nic w diecie oraz w stylu życia,
• zaburzenia pracy jelit (zaparcia), dokuczliwe gazy, obrzęki.

Jeśli podejrzewasz u siebie Hashimoto, nie zwlekaj z badaniami.

Jeśli masz Hashimoto, ale nie radzisz sobie z jej objawami – zmień nastawienie. Nie traktuj Hashimoto jak wroga, spróbuj z nim współpracować.