Jaka dieta przy SIBO?

Choroba SIBO jest coraz częściej diagnozowanym zaburzeniem układu pokarmowego wśród naszego społeczeństwa. Szacuje się że nawet 84% osób zmagających się z IBS może borykać się z SIBO. Jego objawy mogą skutecznie obniżyć jakość życia – dlatego ważna jest szybka i skuteczna diagnoza oraz leczenie. Z tego artykułu dowiesz się jakie są objawy zespołu SIBO oraz jak je leczyć dietą.

Co to jest SIBO?

Sibo, to inaczej przerost flory bakteryjnej w jelicie cienkim (jak również niekiedy w jelicie grubym). Oznacza to obecność nadmiernej ilości bakterii charakterystycznych dla jelita grubego w jelicie cienkim. Czyli żeby to sobie lepiej wyobrazić – bakterie “przechodzą” z jelita grubego (które jest zasobne w bakterie, wirusy, grzyby, archeony) do jelita cienkiego, które pod względem makrobiotycznym powinno być jałowe (czyli ubogie w bakterie).

Szacuje się, że z SIBO zmaga się od 2 do 20% społeczeństwa – jednak realnie dane te sa trudne do oszacowanie, ze względu na relatywnie niską ilośc osób która poddaje SIBO diagnostyce i leczeniu.

SIBO – badania

,,Złotym standardem’’ diagnostycznym jest mikrobiologiczna analiza aspiratu jelita czczego – ta metoda jest jednak czasochłonna i kosztowna i niestosowana w praktyce. Powszechna diagnostyka SIBO, to bezinwazyjny test oddechowy. Test oddechowy SIBO mierzy stężenie gazu: wodoru i metanu (test z glukozą lub laktulozą) lub dwutlenku węgla (testy z substancjami znakowanymi węglem) w wydychanym powietrzu. 

Aby wynik testu był wiarygodny ważne jest przygotowanie do badania, które obejmuje:

• rezygnację z przyjmowania antybiotyków, probiotyków i prebiotyków na 4 tygodnie przed badaniem, 
• unikanie środków oczyszczających i wspomagających wypróżnianie na tydzień przed badaniem, 
• zachowanie odpowiedniej diety na 24 godziny przed badaniem (pozbawionej FODMAP – wysokobiałkowa, niskowęglowodanowa) – u osob u których stwierdza się zaparcia – 48 godzin.

Mitem jest, że przed testem dieta powinna być zasoba w cukry fermentujące! Zmiana jakościowa diety może spowodować dolegliwości pokarmowe, a nie wpłynie to na wynik testu.

W dniu badania należy:

• umyć zęby, ale bez płukania ust środkami zawierającymi alkohol lub metanol, 
• być na czczo od minimum 12 godzin, 
• nie żuć gumy przed badaniem,
• zrezygnować z palenia tytoniu przed testem.

Podczas testu należy unikać spacerowania, spania, picia płynów.

Nieprawidłowe przygotowanie o testu może spowodować, że wynik testu będzie niemiarodajny.

SIBO – objawy 

Wśród głównych objawów SIBO wyróżnia się:

• biegunkę (przewlekłą lub tłuszczową),
• dyskomfort układu pokarmowego np. po jedzeniu, 
• ból brzucha, 
• wzdęcia po posiłku. 

Ponadto choroba może powodować utratę masy ciała, hipoalbuminemię i niedobory m.in: witaminy B12, kwasu foliowego, żelaza. 

SIBO często współwystępuje z:

• zapalnymi chorobami jelit, 
• zespołem jelita drażliwego, 
• celiakią, 
• zespołem krótkiego jelita, 
• niealkoholową stłuszczeniową chorobą wątroby (NAFLD), 
• cukrzycą typu 2, 
• otyłością, 
• niedoczynnością tarczycy, 
• schorzeniami neurologicznymi.

SIBO – leczenie

Głównym sposobem leczenia SIBO jest antybiotykoterapia. Najlepiej przebadaną substancją jest rifaksymina, która w połączeniu z neomycyną przynosi pozytywne efekty terapii. Rifaksymina jest antybiotykiem który nie wchłania się w przewodzie pokarmowym. Nazywana jest eubiotykiem, ponieważ przywraca prawidłowy skład mikrobioty jelitowej [5].

Szacuje się, że około 40% pacjentów z wybiera leczenie naturalne SIBO. Niekonwencjonalne leczenie obejmuje stosowanie mieszanek ziołowych na SIBO, które składają się m.in z:

• berberyny,
• tymianku, 
• bylicy, 
• piołunu, 
• skrzypu polnego, 
• berberysy indyjskiego, 
• olejków eterycznych. 

Ze względu na brak oficjalnych zaleceń wybór metody leczenia powinien być zawsze podyktowany decyzją lekarza. 

SIBO – dieta

Mimo, że nie ma jednoznacznych rekomendacji mówiących o żywieniu pacjentów z SIBO wykorzystuje się kilka różnych modeli diet:

• lowFODMAP (fermentable oligosaccharides, disaccharides, monosaccharides and polyols),
• GAPS (Gut and Psychology Syndrome),
• SCD (Specific Carbohydrate diet),
• Specyfic Sibo diet, 
• Elemental Diet. 

1. low FODMAP 

FODMAP, to krótkołańcuchowe węglowodany i alkohole cukrowe, które są łatwo fermentowane przez bakterie jelitowe i prowadzą do wystąpienia objawów czynnościowych ze strony jelit. Stosując dietę low FODMAP zmniejsza się ilość produkowanych gazów przez bakterie, co skutkuje ustąpieniem dolegliwości u pacjentów z SIBO. Dieta low FODMAP składa się z 3 etapów:

• eliminacji produktów lowFODMAP – ten etap trwa od 4 do 12 tygodni (w praktyce do ustąpienia objawów SIBO) i obejmuje eliminację m.in: pszenicy, mleka i nabiału zawierajacego laktozę, niektórych owoców i warzyw (jabłek, gruszek, wiśni, arbuzów, śliwek, cebuli, czosnku, szparagów, fasoli, kapusty, brukselki, buraków, pieczarek, szparagów), niektórych orzechów, kofeiny, miodu, słodzików (mannitolu, sorbitolu i ksylitolu). 
• ponownego wprowadzenia produktów low FODMAP (proces reintrodukcji) – ten etap ma na celu ocenę tolerancji organizmu na konkretny produkt z grupy low FODMAP. Okres próby powinien trwać 3 dni, podczas których podaje się rosnącą dawkę danego produktu. Jeśli nie występują dolegliwości ze strony układu pokarmowego, po 3 dniach można przejść do testowania kolejnego produktu. 
• personalizacja low FODMAP – ten etap polega na dobraniu indywidualnej diety spośród produktów, które są tolerowane przez pacjent. 

2. GAPS 

Dieta GAPS polega na eliminacji:

• zbóż, 
• mleka, 
• nasion roślin strączkowych, 
• warzyw skrobiowych, 
• żywności przetworzonej. 

Jej menu opiera się o produkty łatwostrawne. Wyniki badań dowiodły, że ten sposób żywienia zmniejsza stan zapalny i poprawia profil mikroflory jelitowej. 

3. SCD

Dieta SCD – czyli dieta specyficznych węglowodanów zakłada eliminację spożycia:

• węglowodanów złożonych, 
• cukru, 
• przetworzonego mięsa 
• laktozy. 

Jej menu opiera się o:

• mięso drobiowe, 
• ryby, 
• jaja, 
• niektóre nasiona roślin strączkowych, 
• ser cheddar, 
• domowy jogurt, 
• świeże owoce, 
• orzechy, 
• naturalne masło orzechowe, 
• oleje, 
• soki, 
• musztardę, 
• miód. 

Badacze sugerują, aby ten rodzaj diety należy stosować minimum rok po ustąpieniu wszystkich objawów. 

4. Specyfic Sibo Diet 

Według niektórych badaczy zasadne jest zastosowanie połączenia diety SCD i GAPS z wyłączeniem owoców i warzyw z grupy low FODMAP. Ze względu na duże restrykcje występujące w tej diecie, zazwyczaj zaleca się jej wprowadzenie kiedy dieta low FODMAP i SCD nie przyniosły oczekiwanego rezultatu. 

5. Elemental Diet

Jest to jedna z najbardziej kosztownych diet stosowanych u pacjentów z SIBO. Leczenie polega na stosowaniu elementarnych zamienników posiłku przez 2-3 tygodnie. 

Dietoterapia jest bardzo ważnym elementem leczenia SIBO. Dlatego warto ten proces przeprowadzić pod okiem doświadczonego dietetyka lub sprawdzić gotowy jadłospis dla osób z SIBO lub IBS.

Bibliografia: 

1. Szymczak W., Moszak M., Bogdański P. 2020. ,,Żywieniowe wspomaganie leczenia zespołu przerostu flory bakteryjnej jelita cienkiego – nowe koncepcje dietetyczne’’
2. Ahuja A., Ahuja N.K., 2018. ,,Conventional, Complementary, and Controversial Approaches to Small Intestinal Bacterial Overgrowth’’
3. Ghost G., Jesudian AB. 2019. ,,Small Intestinal Bacterial Overgrowth in Patients With Cirrhosis’’
4. Dwyer, E. 2018. ,,3 steps of the FODMAP diet. Monash Fodmap’’
5. file:///C:/Users/Lenovo/Downloads/64686-184503-1-SM%20(1).pdf