Jak berberyna wpływa na insulinę i insulinooporność?

Berberyna to naturalna substancja, wykorzystywana w medycynie chińskiej już od tysięcy lat! Jej wszechstronne działanie jest znane w wielu kręgach specjalistów, dzięki czemu jest wykorzystywana m.in. jako składnik suplementacji pomocnej w walce z insulinoopornością! Przeczytaj jak berberyna wpływa na insulinooporność.
Jak my wykorzystujemy berberynę w medycynie i dietoterapii dzisiaj?
Z tego artykułu dowiesz się:
- Co to jest berberyna?
- Berberyna – działanie
- Berberyna a insulina (insulinooporność)
- Berberyna a cholesterol
- Berberyna i metformina – co je łączy?
- Berberyna – dla kogo?
- Berberyna – na co zwrócić uwagę?
- Berberyna – jakie dawki?
- Berberyna – jak długo stosować?
Co to jest berberyna?
Jest to związek pochodzenia roślinnego, który otrzymuje się z wielu rodzajów ziół leczniczych takich jak: berberys zwyczajny (Berberis vulgaris L.) czy mahonia pospolita (B. Aquifolium). Naturalnie berberyna charakteryzuje się gorzkim smakiem i intensywnym żółtym kolorem. Dzięki temu charakterystycznemu zabarwieniu berberyna była niegdyś wykorzystywany jako barwnik. W medycynie chińskiej chętnie przygotowywany z liści i owoców berberyny odwary i herbaty [1].
Berberyna – działanie
Badania nad działaniem berberyny trwają już setki lat. Z tego powodu berberyna jest jedną z najlepiej przebadanych roślin na świecie. Wykazuje wszechstronne działanie i może okazać się pomocna m.in. w insulinooporności, dzięki temu, że:
- obniża poziom glukozy i insuliny – na czczo oraz po posiłku [3],
- zmniejszaj poziom hemoglobiny glikowanej HbA1c [8],
- łagodzi insulinooporność wpływając korzystnie na komórki ziarniste jajników – dzięki czemu znajduje zastosowanie w terapii PCOS [4] [5],
- aktywuje enzym AMPK, co powoduje “przyspieszenie” metabolizmu,
- poprawia parametry lipidowe: korzystnie wpływa na wzrost “dobrego” cholesterolu HDL, obniżając poziom cholesterolu LDL (“złego”) oraz trójglicerydów [3] [11],
- zmniejszaj ryzyko chorób sercowo – naczyniowych [11],
- skutecznie zwalcza bakterie i wirusy (znajduje to zastosowanie w leczeniu biegunki bakteryjnej) [6],
- zwalcza stany zapalne i depresyjne [1] [3].
Dodatkowo berberyna jest związkiem wykazującym silne działanie przeciwdrobnoustrojowe i przeciwzapalne. Należy do tej samej grupy substancji chemicznych co znane bardziej morfina czy kodeina, wykazując przy tym działanie przeciwbólowe [10, 12].
Co warto zaznaczyć, berberyna posiadając wszystkie wymienione wyżej cechy, a przy tym jest całkowicie bezpieczna i nietoksyczna!
Berberyna a insulina (insulinooporność)
W ostatnim czasie berberyna stała się bardzo popularnym suplementem diety wybieranym przez osoby borykające się z insulinoopornością i zaburzeniami glikemii. Stało się tak za sprawą jej właściwości takich jak zwiększanie wrażliwości tkanek na insulinę, obniżanie stężenia glukozy we krwi oraz wpływ na obniżenie poziomu trójglicerydów. Okazuje się nawet, że właściwości berberyny nie ustępują metforminie – czyli lekowi przepisywanemu w przypadku insulinooporności.
Leczenie insulinooporności opiera się przede wszystkim na zmianie stylu życia, zastosowaniu odpowiedniej diety oraz włączeniu odpowiedniej suplementacji lub/i środków farmakologicznych. Najczęściej przypisywanym lekiem pacjentom borykającym się z insulinoopornością i cukrzycą typu II jest metformina. Jednak już od jakiegoś czasu przybywa publikacji, które wskazują, że suplementacja berberyny przynosi tak samo pozytywne rezultaty w leczeniu insulinooporności i cukrzycy typu II jak te uzyskiwane dzięki farmakoterapii!
W opublikowanym w 2015 roku przeglądzie badań wykazano, że po zastosowaniu berberyny u osób z cukrzycą typu II następuje obniżenie poziomu glikemii na czczo oraz po posiłku, a także redukcja poziomu hemoglobiny glikowanej! Wszyscy uczestnicy biorący udział w badaniach oprócz suplementacji stosowali również prawidłowo zbilansowaną dietę oraz byli aktywni fizycznie. W trakcie trwania badań wśród uczestników nie zauważono żadnych działań niepożądanych [2].
Trzeba jednak pamiętać, że sama berberyna to nie jest „cudowny lek”, który sam zapewni remisję insulinooporności. Berberyna okaże się pomocna jeśli równocześnie wdrożone zostaną zmiany w stylu życia – czyli odpowiednio zbilansowana dieta oraz regularna aktywność fizyczna.
Berberyna a cholesterol
Liczne badania potwierdzają, że zastosowanie suplementacji berberyny w połączeniu ze zmianą stylu życia przynosi dużo lepsze efekty w leczeniu podwyższonego cholesterolu niż wprowadzenie samych zmian w stylu życia [2].
Dodatkowo, podczas włączenia suplementacji berberyną przy jednoczesnym stosowaniu statyn, czyli leków obniżających stężenie lipidów, zauważono znaczącą poprawę wyników – obniżenie poziomu trójglicerydów, cholesterolu LDL oraz większy wzrost poziomu cholesterolu HDL [2].
Berberyna i metformina – co je łączy?
Czym jest berberyna, już wiemy. Czym zatem jest metformina?
Metformina to nic innego jak lek stosowany w insulinooporności i cukrzycy typu II, którego zadaniem jest zmniejszenie stężenia glukozy we krwi. Jego stosowanie wywołuje jednak często skutki uboczne w postaci biegunek i bólów brzucha, stąd duże zainteresowanie środkami o podobnym działaniu, które będą lepiej tolerowane.
Okazuje się, że berberyna, tak samo jak metformina, aktywuje szlak AMPK, co oznacza, że berberyna działa na podstawie tego samego mechanizmu co metformina! Warto tu wspomnieć o tym, że stosowanie berberyny jest całkowicie bezpieczne, w próbach klinicznych nie odnotowuje się żadnych dolegliwości związanych z jej przyjmowaniem.
Z kolei stosowanie metformine może wiązać się z szeregiem skutków ubocznych, takich jak:
- zaburzenia mikrobioty jelitowej, zwiększone ryzyko SIBO,
- zaburzenia ze strony układu pokarmowego (bóle brzucha, wzdęcia, gazy, mdłości),
- negatywny wpływ na pracę nerek,
- możliwość doprowadzenia do niedoborów pokarmowych (żelazo, ferrytyna, wapń, witamina B12).
Warto również wspomnieć o tym, że suplementy diety zawierające berberynę nie należą do drogich, dlatego nie trzeba wydawać na nie dużych pieniędzy.
Berberyna – dla kogo?
Suplementacja berberyną dobrze sprawdzi się u osób, które borykają się ze zwiększonym poziomem cholesterolu, insulinoopornością lub cukrzycą typu II. Berberyna może być również stosowana przez osoby, które chcą wzmocnić swoją odporność lub uregulować gospodarkę lipidową. Co więcej, praktyka dietetyczna wskazuje na korzyści stosowania berberyny po zakończeniu antybiotykoterapii SIBO, czyli przerostu flory bakteryjnej w jelicie cienkim.
Dobre efekty berberyna może przynieść kobietom borykającym się z PCOS poprzez łagodzenie oporności komórek na insulinę i wspomaganie tym samym prawidłowe funkcjonowanie komórek ziarnistych jajników [5].
Trzeba jednak pamiętać, że nieprawidłowe stosowanie berberyny, tak jak również innych suplementów diety, może prowadzić do niekorzystnych konsekwencji zdrowotnych. Z tego powodu po suplementy diety z berberyną nie powinny sięgać na pewno:
- kobiety w ciąży, u których ich stosowanie może doprowadzić do niedotlenia płodu i zaburzeń jego rozwoju,
- kobiety w czasie laktacji, ponieważ substancja przenika do pokarmu,
- małych dzieci, u których berberyna może wywoływać nudności,
- osoby z zaburzeniami pracy wątroby.
Osoby, które przyjmują leki powinny zachować ostrożność przy włączaniu suplementacji berberyny. Berberyna może wchodzić w reakcje z innymi substancjami, szczególnie tymi o działaniu hipoglikemizującym (= lekami obniżającymi poziom glukozy (cukru) we krwi) [11].
Berberyna – jaką wybrać?
Preparaty z berberyną są łatwo dostępne. Kupić je możemy w aptekach czy sklepach zielarskich. Powszechnie występują w postaci: chlorowodorku – to zdecydowanie bardziej popularna forma, jest tańsza, jednak jej biodostępność jest niższa; lub siarczanu – która cechuje się lepszym wchłanianiem z przewodu pokarmowego;
Co ważne!
Należy pamiętać, że berberyna, nawet w formie siarczanu, charakteryzuje się słabą wchłanialnością, dlatego zalecane jest połączenie jej z sylimaryną (pozyskiwaną z ostropestu plamistego) w celu zwiększenia biodostępności.
Z czym łączyć berberynę, aby przynosiła jak najlepsze efekty?
Działanie berberyny można wzmocnić dzięki stosowaniu jej w kombinacji z innymi naturalnymi substancjami.
Przykładowo przy zastosowaniu berberyny z dodatkiem kurkuminy, inozytolu, banaby i pikolinianu chromu odnotowano poprawę stanu gospodarki węglowodanowej, obniżenie poziomu triglicerydów i cholesterolu całkowitego oraz w zmniejszenie stanu zapalnego u pacjentów z zaburzeniami glikemii.
Z kolei w połączeniu z monakoliną K i ekstraktem z morwy białej berberyna wykazała istotny wpływ na poziom cholesterolu w osoczu i metabolizm glukozy. Warto tu dodać, że monakolina K to ekstrakt z fermentowanego ryżu polecany przez towarzystwo kardiologicznego w przypadku podwyższonego poziomu cholesterolu we krwi. Dzięki jej właściwości zapobiegających dyslipidemii stosowana wraz z metforminą może przynieść szczególne efekty w zaburzeniach metabolicznych [7].
Berberyna – jaka dawka?
Dzienna dawka berberyny powinna wynosić między 200 a 1000 mg, przy czym powinno się przyjmować ją w trzech mniejszych dawkach do posiłku lub bezpośrednio po nim.
Jednorazowe przyjęcie dużej dawki berberyny może powodować wystąpienie biegunki i silnych skurczy brzucha. Maksymalna zalecana dzienna dawka nie powinna przekraczać 1500 mg/dzień.
Berberyna – jak długo stosować?
Przyjmuje się, że odpowiedni czas przyjmowania berberyny to 10-12 tygodni, po czym zaleca się miesięczną przerwę. Nie należy przekraczać tego okresu, ze względu na możliwość magazynowania się substancji w wątrobie, trzustce i mięśniu sercowym.
Pamiętaj, że przed rozpoczęciem suplementacji berberyną warto skonsultować się z lekarzem!
Jak już wiesz z artykułu, substancje roślinne wykazują szerokie i bardzo przydatne zastosowanie. Na przykładzie berberyny widać, że może być ono zbliżone do stosowanych powszechnie leków! Korzystajmy więc z tego, co dają nam zasoby natury:)
Bibliografia:
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30637820/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25498346/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27671811/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31778716/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32785222/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10767672/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25870124/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18442638/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32184644/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23385146/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29515798/
- https://link.springer.com/content/pdf/10.1007%2F978-1-4757-2905-4.pd